Fjalimi mbi Gjendjen e Bashkimit (State of the Union Address)

Kanë kaluar më shumë se 217 vjet nga 8 janari i vitit 1790 kur presidenti i parë i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Xhorxh Uashington mbajti fjalimin e tij të parë vjetor në një takim të përbashkët të Dhomës së Përfaqësuesve dhe Senatit. Ishte një fjalim që përshkruante gjendjen e bashkimit shtetëror, baza e një vendi dhe kombi të ri. Atë kohë, eksperimenti i demokracisë amerikane ishte ende në shpërgëjtë e vet.

Që nga ajo kohë, presidentët e SHBA kanë mbajtur e ruajtur traditën që t’i drejtohen Kongresit duke përshkruar gjendjen e bashkimit. Ata kanë përdorur rastin për të paraqitur objektivat dhe axhendën e tyre nëpërmjet ideve të gjera apo detajeve të posaçme. Me shpikjen e radios dhe të televizionit, mesazhi vjetor presidencial u bë një komunikim jo vetëm ndërmjet presidentit dhe Kongresit por edhe midis tij dhe publikut amerikan. Në këtë ngjarje të shënuar të jetës politike të këtij vendi, ftohen të marrin pjesë jo vetëm figurat më të shquara politike por edhe individë nga fusha të ndryshme që me atë ç’kanë bërë i kanë shërbyer me devocion bashkëatdhetarëve dhe vendit.

Këtë fjalim tradicional, në mbrëmjen e 23 janarit, presidenti aktual i SHBA Xhorxh W. Bush e nisi duke u shprehur se qe i nderuar dhe i privilegjuar që ta fillonte fjalimin me fjalët “Zonja kryetare”, kjo sepse kryetare e Kongresit amerikan pas zgjedhjeve të nëntorit të vitit të kaluar është demokratja Nensi Pelosi. Tashmë presidentit republikan i duhet të pajtohet me faktin se dy vitet e fundit të karierës së tij presidenciale do t’i duhet të drejtojë me një Kongres e Senat ku mbizotërojnë demokratët të cilët mund të kontrollojnë shumë nga legjislacionet që administrata do të donte të vinte në jetë.

Në pjesën e fjalimit që kishte të bënte me vendin, ekonominë, kujdesin shëndetësor dhe energjinë Bush u përpoq të risigurojë amerikanët se ai e kupton fare mirë pakënaqësinë e një pjese prej tyre me drejtimin ku shkon vendi. Ai parashtroi një sërë nismash që kanë të bëjnë me kujdesin shëndetësor, arsimin, kreditë për studentët, gjyqësorin dhe problemet energjitike. Përsëri, si një vit më parë, ai theksoi rëndësinë e përpjekjeve për karburante alternative që do të zëvëndësonin naftën. Presidenti kërkoi reduktimin e përdorimit të benzinës në SHBA me 20% në dhjetë vjetët e ardhëshme. Kjo do të bëhet duke përdorur gjithnjë e më shumë biokarburantet. Emigracioni ishte një tjetër problem i rëndësishëm trajtuar prej tij. “Ne duhet ta zgjidhim statusin e imigrantëve të paligjshëm të cilët janë tashmë në vendin tonë, pa dashaligësi dhe pa amnisti, " tha ai.

Sigurisht pjesa e fjalimit mbi luftën në Irak ishte ajo që pritej më me interes nga shumë. Bush i qëndron mendimit se lufta në Irak thith një pjesë të madhe të energjisë dhe resurseve të vendit, por ajo duhej bërë për hir të sigurimit kombëtar. "Për çfardo të keni votuar, " ju drejtua ai kongresmenëve, ju nuk keni votuar për dështimin. Vendi ynë po ndjek një strategji të re në Irak dhe unë kërkoj nga ju t’i jepni asaj një shans të punojë. " Në debatin e gjerë që ka përfshirë politikën amerikane lidhur me ç’duhet bërë me Irakun, mendimi i Bushit është që të shtojë një kontingjent tjetër disa dhjetra mijra ushtarësh amerikanë atje me theksin në mposhtjen e burimeve terroriste dhe trainimin e ushtrisë e policisë irakene për t’i dalë zot paqes e rregullit të vendit. Ndërkohë, shumë nga demokratët bile edhe mjaft republikanë, janë për tërheqje të menjëherëshme të trupave amerikane nga vendi i Lindjes së Mesme.

Në fund të fjalimit të tij, duke vënë në dukje potencialin njerëzor të SHBA, presidenti Bush përmendi një serë njerëzish të pranishëm në sallë veprat e të cilëve, siç tha ai, pasqyronin karakterin e popullit amerikan. I tillë ishte Dikembe Mutombo, një nga shtetasit e rinj amerikanë, lojtar i shquar i basketbollit i NBA i cili nuk e harroi vendlindjen e tij në Kongo, Afrikë por ngriti atje një spital. Xhuli Eigner-Klark ngriti një kompani origjinale, The Baby Einstein Co. që ofron një mënyrë të re të mësuari të fëmijëve me dashurinë për muzikën dhe artin. Në pesë vjet biznesi i saj arriti në 20 milion dollarë shitje dhe pasi u ble nga Walt Disney Co., biznesi u rrit në 200 milion dollarë. Eigner-Klark përfaqëson frymën e madhe të sipërmarrjes në Amerikë, tha presidenti. Uesli Otri ishte një njeri i thjeshtë që priste me dy vajzat e tij disa javë më parë trenin në një stacion në Harlem. Ai pa një njeri që ra poshtë te binarët, u hodh me të shpejtë dhe e vuri atë nën vete midis binarëve ndërsa treni që vinte i kaloi mbi kokë. Dhe ai njeri thotë se nuk është hero e nuk ka bërë ndonjë gjë të veçantë kur dhjetra bij e bija amerikane japin jetën në luftë në emër të Amerikës. Një nga këta heroj është rreshteri Tomi Riman i përmendur gjithashtu nga presidenti. Ai luftoi me heroizëm e kurajo dhe nuk u tërhoq nga pozicioni edhe i plagosur duke mbrojtur shokët e tij nga sulmi terrorist.

Si pjesë e traditës së fjalimit të gjendjes së bashkimit, për publikun amerikan transmetohet menjëherë reagimi i opozitës ndaj këtij fjalimi. Këtë vit, demokratët kishin ngarkuar me këtë detyrë senatorin e sapozgjedhur të Virxhinias, Xhejms Ueb cili foli nga dhoma e takimit në Kapitol Hill e sulmoi ashpër administratën e Bushit kryesisht për menazhimin e dobët të luftës në Irak. Në ekonomi, ai përshkroi një ndarje të madhe e polarizim midis të pasurve e të varfërve. Ai tha se klasa e mesme që historikisht ka qenë shtylla kurrizore e vendit dhe shpresa më e madhe për një shoqëri të fortë në të ardhmen, po humbet vendin e saj. Duke përfunduar ai i bëri thirrje presidentit të marrë masat e duhura si në dobi të popullit amerikan ashtu dhe në të mirë të marrëdhënieve me botën. "Në qoftë se ai nuk bën kështu, do t’ja tregojmë ne rrugën. "tha ai.

Të bën përshtypje vetëpërmbajtja, serioziteti dhe kultura me të cilën kryehen këto veprimtari të shquara në SHBA. Askush nga opozita nuk u zu në gojë si hajdut, trafikant, kondrabandist, nuk ju përmend familja etj. Po kështu opozita nuk e shau presidentin hajdut, mafioz , kriminel etj. Gazetarët dhe pas fjalimit, dhanë me maturi e mençuri mendimet e tyre pa u bërë merak se a do t’i vinte mirë njerit apo tjetrit nga ato mendime. Në të gjithë veprimtarinë u theksua bipartizanizmi si një kusht i domosdoshëm për ta shpënë përpara këtë vend. Në Shqipëri, aspekte të ndryshme të jetës e kulturës amerikane imitohen me vrull e në masë. Pse vallë nuk ndodh kjo me kulturën politike ?

Botuar në Gazeta Sot, 30 janar 2007